Rạng sáng 25/6, người mẫu Châu Bùi (TP.HCM) gây xôn xao mạng xã hội khi tiết lộ vừa trở thành nạn nhân bị quay lén trong nhà vệ sinh của một tiệm chụp hình. Ngay khi phát hiện nghi vấn, cô yêu cầu chủ tiệm chụp hình kiểm tra camera an ninh, phát hiện một đối tượng nam khả nghi. Kiểm tra video từ máy quay lén, nữ nghệ sĩ rất sốc khi thấy những đoạn phim quay hình ảnh nhạy cảm của mình trong lúc thay đồ được ghi lại rõ nét. Châu Bùi đã làm việc với lực lượng chức năng xử lý nghi phạm, lên tiếng cảnh báo cho cộng đồng.

Châu Bùi không phải người nổi tiếng đầu tiên trở thành nạn nhân của nạn quay lén. Trước đó, hình ảnh nhạy cảm của một số nữ nghệ sĩ đã bị lan truyền trên mạng xã hội do bị quay lén hoặc xâm nhập dữ liệu cá nhân. Năm 2020, đoạn video ca sĩ Amee mặc đồ ngủ, tập thể dục trong phòng riêng cùng bạn bè, vô tình lộ khoảnh khắc nhạy cảm bị đăng tải lên mạng xã hội. Thời điểm đó, giọng ca sinh năm 2000 suy sụp tinh thần. Trước hành vi xâm phạm đời tư của Amee, phía công ty quản lý đã nhờ cơ quan chức năng vào cuộc.

Trước đó, Văn Mai Hương lộ clip nhạy cảm từ camera an ninh bị xâm nhập trái phép. Vào năm 2014, Hương Tràm cũng bị phát tán hình ảnh nhạy cảm khi chuẩn bị phẫu thuật thẩm mỹ. Video không chỉ lộ rõ mặt giọng ca Em gái mưa mà còn cho thấy phần lớn vòng 1 của nữ ca sĩ. Năm 2010, hình ảnh hớ hênh của Trang Nhung cũng trở thành chủ đề nóng trên mặt báo. Nữ diễn viên cho biết, bức ảnh bị chụp lén trong lúc cô chỉnh sửa trang phục cho buổi chụp hình áo cưới. Dây buộc váy bị tuột khiến cô để lộ một phần cơ thể. Hình ảnh đã bị lưu lại rồi phát tán. Tuy nhiên, thời điểm đó, vì bận rộn nên Trang Nhung không truy tìm thủ phạm.

Hành vi quay lén, làm rò rỉ hình ảnh cá nhân trên các trang mạng xã hội bị lên án nghiêm trọng. Những di chứng tâm lý để lại cho các nạn nhân vô cùng lớn. PGS. TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhấn mạnh, hành vi quay lén phụ nữ và đăng tải lên mạng xã hội là một hành động đáng lên án. Bởi đây là hành vi xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư và danh dự của người khác.

“Hành vi này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho nạn nhân, từ tổn thương tinh thần đến các vấn đề xã hội và nghề nghiệp. Nạn nhân có thể phải đối mặt với sự quấy rối, bạo lực hoặc thậm chí là các hành vi tấn công từ cộng đồng mạng. Chúng ta cần có những biện pháp nghiêm khắc để bảo vệ quyền riêng tư của mỗi cá nhân và ngăn chặn những hành vi tương tự tái diễn trong tương lai”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn nêu.

Thu thập trái phép thông tin cá nhân, quay phim chụp ảnh người khác mà không có sự cho phép là hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt là ghi hình người khác trong những tình thế, tư thế nhạy cảm. Nếu hành vi quay lén được phát hiện, ngăn chặn kịp thời, đối tượng sẽ bị xác định là “trêu ghẹo, xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác”, bị phạt tới 3 triệu đồng theo quy định tại khoản 3, Điều 7, Nghị định 144/2021.

Trường hợp hành vi được xác định là “sàm sỡ, quấy rối tình dục”, có thể bị phạt tới 8 triệu đồng. “Nếu hành vi có mục đích để đưa lên không gian mạng thì có thể bị phạt tới 30 triệu đồng. Cụ thể, theo quy định tại điểm e, Khoản 3, Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, người có hành vi thu thập, xử lý và sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích theo quy định của pháp luật sẽ bị phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng. Nếu phát tán thông tin cá nhân mà chưa được cá nhân đồng ý thì có thể bị phạt tới 60 triệu đồng và phải bồi thường mọi thiệt hại đã gây ra đối với nạn nhân (nếu có)”, luật sư Đặng Văn Cường cho biết.

Dù quay lén là hành vi bị lên án, thậm chí là vi phạm pháp luật nhưng hành vi này không thuyên giảm mà ngày càng trở nên tinh vi khiến nhiều người lo ngại. PGS. TS Đỗ Cảnh Thìn, Phó Viện trưởng Viện An ninh phi truyền thống, chuyên gia tội phạm học cho biết, các đối tượng thực hiện hành vi quay lén với nhiều mục đích khác nhau.

“Một số hành vi xuất phát từ sự tò mò, biến thái, thỏa mãn sở thích lệch lạc. Một số đối tượng khác quay lén nhằm phục vụ mục đích vụ lợi. Những kẻ này đăng tải hình ảnh nhạy cảm lên mạng, bán thông tin hoặc dùng chính các video, hình ảnh đó để tống tiền nạn nhân, tạo áp lực để nạn nhân thực hiện các nguyện vọng có lợi cho đối tượng”, PGS. TS Đỗ Cảnh Thìn nêu.

Đây cũng có thể là lý do khiến những nghệ sĩ, người nổi tiếng bị đối tượng có ý đồ xấu đưa vào tầm ngắm. Nghệ sĩ, người nổi tiếng thường có lượng người theo dõi quan tâm nhất định nên hình ảnh nhạy cảm của họ dễ dàng được hét giá cao. Theo PGS. TS Đỗ Cảnh Thìn, thực trạng quay lén ngày càng nhức nhối vì các thiết bị máy móc hiện đại được rao bán tràn lan, cách thức sử dụng dễ dàng.

Bên cạnh đó, các chuyên gia nhận định, công tác quản lý còn gặp nhiều khó khăn vì tội phạm quay lén ngày càng tinh vi, máy móc phát triển nhanh nhưng cơ chế chính sách, trình độ công nghệ và đội ngũ quản lý còn thiếu. Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp khẳng định, Châu Bùi may mắn và tỉnh táo kịp thời phát hiện vụ việc và trình báo những hình ảnh trên khi chưa bị phát tán. Sự việc này cũng cho thấy sự xuống cấp về đạo đức của người đã thực hiện hành vi, nguy cơ đe dọa đến danh dự nhân phẩm của nhiều nạn nhân. Cơ quan chức năng sẽ xem xét xử lý đối với người vi phạm bằng chế tài hành chính hoặc hình sự tùy thuộc vào hậu quả cụ thể.

“Trong trường hợp của Châu Bùi, cơ quan chức năng sẽ làm rõ đặc điểm nhân thân của nam thanh niên đặt máy quay lén và tìm hiểu mục đích sử dụng đối với các video này, ngoài ra còn tiến hành điều tra xem người này đã từng thực hiện các hành vi tương tự trong quá khứ hay không, hậu quả đến đâu trước khi đưa ra cách thức xử lý phù hợp”, luật sư Đặng Văn Cường nêu.

Việc xử lý vi phạm không chỉ căn cứ vào hành vi mà còn dựa trên nhiều yếu tố khác như nhận thức, thái độ của người vi phạm hay hậu quả thực tế của vụ việc. Với người nổi tiếng, hình ảnh cá nhân gắn với sự nghiệp, cơ hội về thu nhập cũng như danh dự, nhân phẩm. Trường hợp họ bị xâm phạm đến đời tư cá nhân có thể làm hỏng cả sự nghiệp, gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản.